| Bashkir | |
|---|---|
| Башҡортса (Başqortsa), Башҡорт теле (Başqort tele) | |
| Pronunciación | [bɑʃˈqort tɘˈlɘ] ( escucha ) |
| Nativo de | Rusia , Ucrania , Bielorrusia , Kazajstán , Uzbekistán , Estonia y otros estados postsoviéticos vecinos , y la diáspora Bashkir [1] |
| Región | Región del Volga |
| Etnicidad | Bashkirs |
Hablantes nativos | 1,4 millones (censo de 2010) [2] |
Turco
| |
Forma temprana | |
| Cirílico ( alfabeto Bashkir ) | |
| Estado oficial | |
Idioma oficial en |  Rusia |
| Regulado por | Instituto de historia, lengua y literatura del centro de investigación federal de Ufa el RAS |
| Códigos de idioma | |
| ISO 639-1 | ba |
| ISO 639-2 | bak |
| ISO 639-3 | bak |
| Glottolog | bash1264 |
| Linguasfera | 44-AAB-bg |
.svg) Distribución geográfica del idioma bashkir en el Imperio ruso según el censo de 1897 | |
Bashkir ( / b ɑ ʃ k ɪər , b æ ʃ - / ; Bashkir: Башҡортса , теле Башҡорт ,[bɑʃˈqort tɘˈlɘ] ( escuchar ) ) es una lengua turca perteneciente a larama Kipchak . Es cooficial con el ruso en Bashkortostán . Lo hablan aproximadamente 1,4 millones de hablantes nativos en Rusia. Tiene tresgrupos de dialectos : Sur, Este y Noroeste.
Oradores [ editar ]
Los hablantes de Bashkir viven principalmente en la república rusa de Bashkortostán . Muchos oradores también viven en Tatarstán , Chelyabinsk , Orenburg , Tyumen , Sverdlovsk y Kurgan Oblasts y otras regiones de Rusia . Los grupos menores de bashkir también viven en Kazajstán y otros países.
Clasificación [ editar ]
Bashkir junto con Tatar pertenece a los subgrupos búlgaros ( ruso : кыпчакско-булгарская ) de las lenguas Kipchak . Ambos comparten el mismo vocalismo y los cambios de vocales (ver más abajo ) que hacen que ambos idiomas se destaquen de la mayoría de los otros idiomas turcos kipchak y oghuz .
Sin embargo, Bashkir se diferencia de Tatar en varios aspectos importantes:
- Bashkir tiene fricativas dentales / θ / y / ð / en lugar de tártaros (y otros turcos) / s / y / z / . Bashkir / θ / y / ð / , sin embargo, no pueden comenzar una palabra (hay excepciones: ҙур zur 'big', y la partícula / conjunción ҙа / ҙә źa / źä ). El único otro idioma turco con una característica similar es el turcomano . Sin embargo, en Bashkir / θ / y / ð /son dos fonemas independientes, distintos de / s / y / z / , mientras que en turcomano [θ] y [ð] son las dos realizaciones principales del turco común / s / y / z / . En otras palabras, no hay fonemas / s / y / z / en turcomano, a diferencia de Bashkir, que tiene tanto / s / como / z / y / θ / y / ð / .
- La inicial de palabra y la inicial de morfema / s / se convierten en / h / . Un ejemplo de ambas características puede ser Tatar сүз süz [syz] y Bashkir һүҙ hüź [hyθ] , ambos significan "palabra".
- El turco común / tʃ / (tártaro / ɕ / ) se convierte en Bashkir / s / , por ejemplo, turco ağaç [aˈatʃ] , tártaro агач ağaç [ɑˈʁɑɕ] y Bashkir ағас ağas [ɑˈʁɑs] , todos significan "árbol".
- La palabra inicial / ʑ / en tártaro siempre corresponde a / j / en Standard Bashkir, por ejemplo, tártaro җылы cılı [ʑɤˈlɤ] y Bashkir йылы yılı [jɤˈlɤ] , ambos significan "cálido". Sin embargo, los dialectos del este y norte de Bashkir tienen el cambio / j / > / ʑ ~ ʒ /.
La ortografía Bashkir es más explícita. / Q / y / ʁ / están escritos con sus propias cartas Ҡ ҡ y Ғ ғ , mientras que en tártaro son tratados como alófonos posicionales de / k / y / ɡ / , escrito К к y Г г .
La armonía de las vocales labiales en Bashkir está escrita explícitamente, por ejemplo, Tatar тормышым tormışım y Bashkir тормошом tormoşom , ambos pronunciados [tormoˈʃom] , que significa "mi vida".
Ortografía [ editar ]
Después de la adopción del Islam , que comenzó en el siglo X y duró varios siglos, los bashkires comenzaron a usar el turco como lengua escrita. Turki se escribió en una variante de la escritura árabe .
En 1923, se creó un sistema de escritura basado en la escritura árabe específicamente para el idioma Bashkir. Al mismo tiempo, se creó el lenguaje literario Bashkir, alejándose de las influencias túrquicas escritas más antiguas. Al principio, utilizó un alfabeto árabe modificado . En 1930 fue reemplazado por el alfabeto latino turco unificado , que a su vez fue reemplazado por un alfabeto cirílico adaptado en 1939.
El alfabeto moderno utilizado por Bashkir se basa en el alfabeto ruso , con la adición de las siguientes letras: Ә ә / æ / , Ө ө / ø / , Ү ү [ y ] , Ғ ғ / ʁ / , Ҡ ҡ / q / , Ң ң / ŋ / , Ҙ ҙ / ð / , Ҫ ҫ / θ / , Һ һ / h / .
| А a | Б б | В в | Г г | Ғ ғ | Д д | Ҙ ҙ | Е е | Ё ё |
| Ж ж | Ç з | И и | Й é | К к | Ҡ ҡ | Л л | М м | Н н |
| Ң ң | О о | Ө ө | П п | Р р | С с | Ҫ ҫ | Т т | У у |
| Ү ү | Ф ф | Х х | Һ һ | Ц ц | Ч ч | Ш ш | Щ щ | Ъ ъ |
| Ы ы | Ь ь | Э э | Ә ә | Ю ю | Я я |
| Versión cirílica (mayúscula) | Versión cirílica (pequeña) | Pronunciación | Notas |
|---|---|---|---|
| А | a | [ɑ], [a] | |
| Á | б | [B] | |
| В | в | [v], [w] | |
| Ғ | ғ | [ɣ] | |
| Д | д | [D] | |
| Ҙ | ҙ | [D] | |
| Е | е | [jɪ̞], [ɪ̞], [je], [e] | |
| Ё | ё | [jo] | |
| Ж | ж | [ʒ] | |
| З | з | [z] | |
| И | и | [I] | |
| Й | © | [j] | |
| К | к | [k] | |
| Ҡ | ҡ | [q] | |
| Л | л | [l] | |
| М | м | [metro] | |
| Н | н | [norte] | |
| Ң | ң | [norte] | |
| О | о | [ʊ̞], [o] | |
| Ө | ө | [ø] | |
| П | п | [pag] | |
| Р | р | [r] | |
| С | с | [s] | |
| Ҫ | ҫ | [θ] | |
| Т | т | [t] | |
| У | tu | [u], [w] | |
| Ү | ү | [y], [w] | |
| Ф | ф | [F] | |
| Х | х | [χ] | |
| Һ | һ | [h] | |
| Ц | ö | [ts] | |
| Ч | ч | [tɕ] | |
| Ш | ш | [ʂ] | |
| Щ | щ | [ɕɕ] | |
| Ъ | ъ | [-] | |
| Ы | ы | [ɯ], [ɨ] | |
| Ь | ь | [ʲ] | |
| Э | э | [ɪ̞], [e] | |
| Ә | ә | [æ] | |
| Ю | ю | [ju] | |
| Я | я | [jɑ], [ja] |
Fonología [ editar ]
Vocales [ editar ]
Bashkir tiene nueve vocales nativas y tres o cuatro vocales prestadas (principalmente en préstamos rusos). [3]
Fonéticamente, las vocales nativas son aproximadamente así (con las letras cirílicas y la romanización latina habitual entre paréntesis angulares; R + significa redondeado):
| Parte delantera | atrás | |||
|---|---|---|---|---|
| Untado | Redondeado | Untado | Redondeado | |
| Cerrar | ¨ ⟨ i ⟩ [ i ] | ү ⟨ ü ⟩ [ Y ~ ʉ ] | у ⟨ u ⟩ [ u ] | |
| Medio | э, Å ⟨ e ⟩ [ E ~ ɘ̆ ] | ө ⟨ ö ⟩ [ ø ~ ɵ ] | ë ⟨ ı ⟩ [ ɤ̆ ~ ʌ ] | ® ⟨ o ⟩ [ O ] |
| Abierto | ә ⟨ ä ⟩ [ æ ~ un ] | de Ð ⟨ un ⟩ [ ɑ ] | ||
Las dos vocales medias no redondeadas son siempre cortas, en una posición átona con frecuencia se eliden, como en кеше keşe [kĕˈʃĕ] > [kʃĕ] 'persona', o ҡышы qışı [qɤ̆ˈʃɤ̆] > [qʃɤ̆] '(su) invierno'. [3] Espalda baja / ɑ / se redondea [ ɒ ] en la primera sílaba y después de [ ɒ ] , pero no en la última, como en бала bala [bɒˈlɑ] 'niño', балаларға balalarğa [bɒlɒlɒrˈʁɑ] 'a los niños'. [3] En los préstamos rusos también hay [ ɨ] , [ ɛ ] , [ ɔ ] y [ ä ] , escritas igual que las vocales nativas: ы, е / э, о, a respectivamente. [3] Las vocales medias se pueden transcribir como bajas casi altas [ ɪ̞ , ʏ̞ , ɯ̞ , ʊ̞ ].
Cambios históricos [ editar ]
Históricamente, las vocales medias del antiguo turco se han elevado de media a alta, mientras que las vocales altas del antiguo turco se han convertido en las series medias reducidas de Bashkir. (Los mismos cambios también han ocurrido en tártaro ). [4]
| Vocal | Viejo turco | Tártaro | Bashkir | Brillo |
|---|---|---|---|---|
| *mi | * et | eso | eso | 'carne' |
| * ö | * söz | süz | hüź [hyð] | 'palabra' |
| * o | *Sol | sul | hul | 'izquierda' |
| *I | *eso | et | et | 'perro' |
| *I | * qïz | qëz [qɤ̆z] | qëź [qɤ̆θ] | 'muchacha' |
| * u | * qum | qom | qom | 'arena' |
| * ü | * kül | köl | köl | 'ceniza' |
Consonantes [ editar ]
| Labial | Labio- velar | Dental | Post- alveolar | Palatal | Velar | Uvular | Glottal | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nasales | Í ⟨ m ⟩ / m / | Î ⟨ n ⟩ / n / | ң ⟨ ñ ⟩ / ŋ / | ||||||
| Oclusivas | Sin voz | п ⟨ p ⟩ / p / | Ô ⟨ t ⟩ / t / | Ë ⟨ k ⟩ / c / | Ë ⟨ k ⟩ / k / * | ҡ ⟨ q ⟩ / q / | ь / ъ ⟨ ' ⟩ / ʔ / * | ||
| Expresado | Â ⟨ b ⟩ / b / | ¤ ⟨ d ⟩ / d / | Ç ⟨ g ⟩ / ɟ / | Ç ⟨ g ⟩ / ɡ / * | |||||
| Afiliados | Sin voz | ц ⟨ ts ⟩ / ts / * | ũ ⟨ ç ⟩ / tɕ / * | ||||||
| Fricativos | Sin voz | Æ ⟨ f ⟩ / f / * | ҫ ⟨ ¶ ⟩ / θ / | È ⟨ x ⟩ / χ / | һ ⟨ h ⟩ / h / | ||||
| Expresado | Â ⟨ v ⟩ / v / * | ҙ ⟨ ¼ ⟩ / ð / | ғ ⟨ ğ ⟩ / ʁ / | ||||||
| Sibilantes | Sin voz | с ⟨ s ⟩ / s / | ĺ ⟨ þ ⟩ / ʃ / | ||||||
| Expresado | § ⟨ z ⟩ / z / | ж ⟨ j ⟩ / ʒ / | |||||||
| Trino | ð ⟨ r ⟩ / r / | ||||||||
| Aproximantes | у / ү / Â ⟨ w ⟩ / w ~ ɥ / | Ğ ⟨ l ⟩ / l / | İ ⟨ y ⟩ / j / | ||||||
- Notas
- ^ * Los fonemas/ f /,/ v /,/ ts /,/ tɕ /,/ k /,/ ɡ /,/ ʔ /se encuentran solo en préstamos, excepto que/ ʔ /también aparece en algunas palabras onomatopéyicas nativas.
- / θ, ð / son dentales [ θ , ð ] , y / r / es apical alveolar [ r̺ ] . El lugar exacto de articulación de las otras consonantes dentales / alveolares no está claro.
Gramática [ editar ]
Un miembro de la familia de lengua turca , Bashkiria es un aglutinante , SOV idioma. [3] [5] Una gran parte del vocabulario Bashkir tiene raíces turcas; y hay muchas palabras prestadas en bashkir de fuentes rusas , árabes y persas .
Declinación de sustantivos [ editar ]
| Caso | padre | madre | niño | perro | gato | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Singular | Nominativo | ата ata | әсәй äsäy | бала bala | эт et | бесәй besäy |
| Genitivo | атаның atanıñ | әсәйҙең äsäyźeñ | баланың balanıñ | эттең etteñ | бесәйҙең besäyźeñ | |
| Dativo | атаға atağa | әсәйгә äsäygä | балаға balağa | эткә etkä | бесәйгә besäygä | |
| Acusativo | атаны atanı | әсәйҙе äsäyźe | баланы balanı | этте ette | бесәйҙе besäyźe | |
| Locativo | атала atala | әсәйҙә äsäyźä | балала balala | эттә että | бесәйҙә besäyźä | |
| Ablativo | атанан atanan | әсәйҙән äsäyźän | баланан balanan | эттән ettän | бесәйҙән besäyźän | |
| Plural | Nominativo | аталар atalar | әсәйҙәр äsäyźär | балалар balalar | эттәр ettär | бесәйҙәр besäyźär |
| Genitivo | аталарҙың atalarźıñ | әсәйҙәрҙең äsäyźärźeñ | балаларҙың balalarźıñ | эттәрҙең ettärźeñ | бесәйҙәрҙең besäyźärźeñ | |
| Dativo | аталарға atalarğa | әсәйҙәргә äsäyźärgä | балаларға balalarğa | эттәргә ettärgä | бесәйҙәргә besäyźärgä | |
| Acusativo | аталарҙы atalarźı | әсәйҙәрҙе äsäyźärźe | балаларҙы balalarźı | эттәрҙе ettärźe | бесәйҙәрҙе besäyźärźe | |
| Locativo | аталарҙа atalarźa | әсәйҙәрҙә äsäyźärźä | балаларҙа balalarźa | эттәрҙә ettärźä | бесәйҙәрҙә besäyźärźä | |
| Ablativo | аталарҙан atalarźan | әсәйҙәрҙән äsäyźärźän | балаларҙан balalarźan | эттәрҙән ettärźän | бесәйҙәрҙән besäyźärźän |
Declinación de pronombres [ editar ]
| Pronombres interrogativos | Pronombres personales | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Caso | OMS | qué | Singular | Plural | |||||
| I | tu (tu) | él ella eso | nosotros | tú | ellos | ||||
| Nominativo | кем kem | нимә nimä | мин min | һин hin | ул ul | беҙ beź | һеҙ heź | улар ular | |
| Genitivo | кемдең kemdeñ | нимәнең nimäneñ | минең mineñ | һинең hineñ | уның unıñ | беҙҙең beźźeñ | һеҙҙең heźźeñ | уларҙың ularźıñ | |
| Dativo | кемгә kemgä | нимәгә nimägä | миңә miñä | һиңә hiñä | уға uğa | беҙгә beźgä | һеҙгә heźgä | уларға ularğa | |
| Acusativo | кемде kemde | нимәне nimäne | мине mío | һине hine | уны unı | беҙҙе beźźe | źźеҙҙе heźźe | уларҙы ularźı | |
| Locativo | кемдә kemdä | нимәлә nimälä | миндә mindä | һиндә hindä | унда unda | беҙҙә beźźä | һеҙҙә heźźä | уларҙа ularźa | |
| Ablativo | кемдән kemdän | нимәнән nimänän | минән minän | һинән hinän | унан unan | беҙҙән beźźän | һеҙҙән heźźän | уларҙан ularźan | |
| Pronombres demostrativos | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Caso | Singular | Plural | ||||||
| esta | que | estas | esos | |||||
| Nominativo | был bıl | ошо oşo | шул şul | теге tege | былар bılar | ошолар oşolar | шулар şular | тегеләр tegelär |
| Genitivo | бының bınıñ | ошоноң oşonoñ | шуның şunıñ | тегенең tegeneñ | быларҙың bılarźıñ | ошоларҙың oşolarźıñ | шуларҙың şularźıñ | тегеләрҙең tegelärźeñ |
| Dativo | быға bığa | ошоға oşoğa | шуға şuğa | тегегә tegegä | быларға bılarğa | ошоларға oşolarğa | шуларға şularğa | тегеләргә tegelärgä |
| Acusativo | быны bını | ошоно oşona | шуны şunı | тегене tegene | быларҙы bılarźı | ошоларҙы oşolarźı | шуларҙы şularźı | тегеләрҙе tegelärźe |
| Locativo | бында bında | ошонда oşonda | шунда şunda | тегендә tegenda | быларҙа bılarźa | ошоларҙа oşolarźa | шуларҙа şularźa | тегеләрҙә tegelärźä |
| Ablativo | бынан bınan | ошонан oşonan | шунан şunan | тегенән tegenän | быларҙан bılarźan | ошоларҙан oşolarźan | шуларҙан şularźan | тегеләрҙән tegelärźän |
Referencias [ editar ]
- ^ Всеукраїнський перепис населення
- ^ Bashkir en Ethnologue (18a ed., 2015)
- ↑ a b c d e f Berta, Árpád (1998). "Tártaro y bashkir". En Johanson, Lars; Csató, Éva Á. (eds.). Las lenguas turcas . Routledge. págs. 283 –300.
- ^ Johanson, Lars (1998). "La historia de Turkic". En Johanson, Lars; Csató, Éva Á. (eds.). Las lenguas turcas . Routledge. pag. 92 .
- ^ "Descripción general de la lengua bashkir" . Aprenda la lengua y la cultura bashkir . Lenguaje transparente . Consultado el 4 de noviembre de 2011 .
Lectura adicional [ editar ]
- Poppe, Nicholas (1997) [1964]. Manual de bashkir . Routledge. pag. 186. ISBN 978-0-7007-0836-9.
- Грамматика современного башкирского литературного языка (en ruso). Москва: Наука. 1981.
- Дмитриев, Н. К. (1948). Грамматика башкирского языка (en ruso). Из-во АН СССР.
Enlaces externos [ editar ]
 | Edición Bashkir deWikipedia, la enciclopedia libre |
 | Para obtener una lista de palabras relacionadas con el idioma Bashkir, consulte la categoría de palabras del idioma Bashkir en Wiktionary , el diccionario gratuito. |
 | Wikivoyage tiene una guía de viaje para el libro de frases Bashkir . |
- Corpus Nacional de la lengua Bashkir
- Fondo de máquinas del idioma Bashkir
- Corpus hablado de Bashkir (Rakhmetovo y Baimovo)
